by Sanrie Allysa Benian
December 11, 2021
The Philippine archipelago is known around the globe for its natural resources, breathtaking paradise-like places, and hospitable people. The Filipino's happy faces welcome people from all parts of the world. But this time, how about mag-istorya napud ta tungkol sa isa ka indigenous group sa Philippines which is the Blaan.
Para maipahibalo nato sa kadaghanan na tao ang ilahang existence, kapasidad, ug ilahang mga hinaing. Isa ni sa mga naging rason nahimo namo ning blog, so that ato pud silang mailhan. It's time we see the other side of the coin as well and not limit ourselves on our old ways of perceiving them. Sa modernong panahon karon, makita nato na naga-taas na ang kalidad sa kinabuhi sa mga tao. Ang siyensya ug teknolohiya nahimong rason nganong nalahi na ang pagtan-aw sa mga tao na nagpuyo sa gawas sa siyudad, labi na ang mga indigenous peoples na wala na-expose sa aning kinabuhi. Karon, unsa kaha ang epekto sa pag bag-o sa trato sa mga tao na nakapuyo sa city center sa mga Blaan?
I interviewed Blaan peope in my social circle and here's what we talked about:
WHAT SHE BELIEVES
"Maging proud mo karon kung asa mo gikan na tribo."
BACKGROUND
IREN SINA, 29 yrs old, is a proud member of the Blaan. Both of her parents are full-blooded Blaan. She was born in Kapatan, Sarangani Province where she lives a simple life. According to her, food is available, fresh from the farm. In her hometown, residents come from various ethnolinguistic groups. There are Muslims, Cebuano, and Blaan.
HER STORY
Nganong nag balhin ka diria GenSan?
"Work is based in GenSan man gud that's why nag transfer ko dire. Four years na. Naka-isip ko before na murag dili ko ka-survive kay dili kaya, wala ang parents, ug wala kaila sa mga kauban sa boarding house. Lisod jud mag adjust."
Unsa nga pag trato ang nadawat nimo diria sa city bilang isa ka Blaan?
"Ngayon, sa experience ko, okay lang. Wala nila gina-isip na iba ko sa ilaha. Na-feel nako na belong ko, lalo na sa the way mag-istorya ang Blaan labi na ang accent. Usahay maka-dungog ko'g discrimination pero okay lang, wala ra nako gina-isip."
Paunsa nimo gi-atubang ang mga negative na gina-ingon sa mga Blaan?
"Hayaan lang kay ako man ang mas nakabalo kaysa sa sa ilaha."
Feel ba nimo na safe ka diria sa city miskan kabalo ka naay mga tao na pwede ka mapasakitan sa ilang istorya ug binuhatan tungod sa dika nila dawat or gina ingon nila na dika belong diria sa city?
"Na-feel jud nako na safe ko kay welcoming man kaayo sila nako. Gina-pahibalo jud nila na belong kos ilaha maskin pa Blaan ko."
Kamusta ang kinabuhi nimo diria ron? Naisipan na ba nimo na dili na mubalik sa inyo?
"Normal lang man. Akoang kinabuhi diria sa GenSan bale trabaho-eskwela, trabaho-eskwela lang ug wala nako naisip na dili na lang mag-balik didtua sa amoa kay siyempre mas ganahan gihapon ko didtua kay kauban man nako akoang pamilya bahalag lisod pa."
Naisip na ba nimo na abandonahon ang imong pagiging usa ka Blaan para di na nimo ma-experience ang discrimination?
"Wala nako naisip na abandunahon akoang tribu despite sa mga discrimination ug mas thankful pa gani ko sa akoang tribu kay tungod sa ilaha daghan kog nakaila na ka tribu nako ug uban tribo. Naingon jud nako na unique mi kay maliban na lang sa daghan mig lengwahe, gina-celebrate pud namo amoang tribu. Kumbaga, dira pa mas naga-strong ang amoang pagiging-united."
Kung tagaan kag tyansa na buhaton imong gusto, unsa man to?
"Kung tagaan ko'g chance gusto gid nako makahuman ko'g skwela na mag-resulta na mas maging proud ko sa akoang tribo ug maingon nako na dili jud mi maliiton maong 'bawal judgmental.'"
Unsa ang usa ka bagay na proud kay'ka?
"Ang gina-kaproud gid nako bilang isa ka Blaan kay gina-tagaan ug importansya sa uban tao ang amoang tribu kay naa tay isa ka adlaw sa tibuok tuig na i-celebrate ang mga indigenous peoples maong thankful kaayu ko sa amoang tribo ug gina-pakita pud namo na dili mi dapat i-discriminate."
Unsa ang message nimo sa mga Blaan?
"Ang maingon nako sa akoang mga ka-tribu kay dapat ipakita ninyo na mali ang mga malain na gina-isip ug tan-aw sa mga tao about sa at0a. Prove them wrong. Maningkamot eskwela ug maging proud mo kung unsa mo karon ug kung asa mo gikan labi na naay uban na gina-kaulaw nila ang atuang tribu."
WHAT SHE BELIEVES
"Kaming mga Blaan kay dili angay na tamak-tamakan lang. Kaya pud namo kung unsa inyong kaya buhaton. Deserve pud namo na dawaton sa kadaghanang tao kauban ang mga uban na tribo ug kultura."
BACKGROUND
MARIA JUVELYN BENTO, 24 years old, is another proud Blaan. Both of her parents are Blaan. She was born in Barangay Assumption, Koronadal City. She has a hard life because the family's main source of income is farming. To augment this, her mother works as a housewife. She is living in an environment where mixed ethnic groups reside such as Cebuano, Ilonggo, and Muslims. However, in her estimate, the majority of the residents are Blaan.
HER STORY
Ngan0ng nibalhin ka sa Marbel (Koronadal City)?
"Nag-transfer ko sa city sa Marbel kay tungod jud sa nagtrabaho ko for three years na. Karon kay nag-abot ang opportunity na maka-eskwela ko while ga-trabaho maong thankful jud ko ana."
Unsa imong first impression pag abot nimo sa city pati na sa mga tao?
"Sa first nako adto Marbel kay manarbaho, siyempre namanol jud ko like mag-tabok sa kalsada, unsaon pag tan-aw sa traffic lights kay diba lisod man jud kay wala man na sa amoa so lisodan ko mag-adopt sa kinabuhi sa city pero karon naka-adjust na ko so okay na."
Unsa nga pagtrato ang nadawat nimo bilang isa ka Blaan?
"Sa pagtrato nila sa akoa, kay okay ra man kay kabalo man sad ko maki-halubilo ug wala man ko nila gi-discriminate kay naka-ila naman pud sila sa akoang personality sa pag ila-ila namo sa kadugayan so maayu jud ang pag tagad nila sa akoa."
Paunsa nimo gi-atubang ang mga negative na gina-ingon sa mga Blaan?
"Dili man jud maiwasan daghan pud discrimination na akoang madawat pero wala ra jud ko gapa-apekto ug instead akoa na lng gina-pakita sa ilaha kung unsa ang akoang kaya buhaton para i-disprove ilang mali na pagtuo sa akoa or sa mga Blaan. Ginapakita nako na kaya sad nako ang mga kaya nila buhaton."
Feel ba nimo na safe ka sa city? Why?
"Miskan makaranas ko ug mga negative na ma-feel nako ug miskan masakitan jud ko sa mga gina-ingon nila ma-feel man gihapon nako na safe ko kay naa man koy mga friends diria na mag-comfort sa akoa ug mag-protekta sa akoa sa mga ing-ana na butang."
Kamusta ang kinabuhi nimo 'ron? Naisipan na ba nimo na dili na mubalik sa inyo?
"Ang kinabuhi nako karon sa city kay lisod tungod gisabay nako ang akoang pagskwela ug trabaho ug kung maka-dawat na ug sweldo, maka-ingon ka ug hayahay pero dili kay maka ingon ka na dili na balikan kung unsa akoang kinabuhi sauna kay dili man na puwede."
Naisip naba nimo na abandonahon ang imong pagiging usa ka Blaan?
"Wala jud ko ka-huna-huna na abandunahon ang akoang tribu ug pagiging Blaan tungod lang kay daghan ga-ingon na uneducated daw mi ug pasalamat pa gani ko sa oportunidad na ipaglaban ang amoang katungod na dili angay tamak-tamakan lang mi."
Kung tagaan ka'g tyansa na buhaton imong gusto, unsa man to?
"Ang buhaton nako sa chance na ihatag sa akoa kay i-empower gyud nako ang akoang mga ka-tribu na dili namo deserve na api-apihon kay angay man mi na i-accept sa tanan tribu ug i-angat nako ang amoang tribu ug ipahibalo sa tanan tao sa buong mundo na dili mi dapat balewalaon lang."
Unsa ang usa ka bagay na proud kay'ka?
"Proud ko sa akoang pagiging Blaan mismo kay kung na dili ko Blaan, wala unta ko naka-huna-huna na kailangan nako i-empower ang isa ka Blaan ug i-raise ang amoang tribo. Dili sila bilib sa unsa amoang makaya maong motivated ko magpursige. Proud jud ko as a Blaan."
Unsa ang message nimo sa mga Blaan?
"Sa mga ka-tribu nako ug kay daghan man nga mga Blaan na gina-deny or wala nila gina-ila ang ilahang tribu ug kung asa gid sila gikan, ang akoang maingon ra jud kay ayaw. Dapat ipakita nato sa tanan na kung unsa atuang makaya. Kung Blaan ka, dapat i-empower nimo imong sarili ug atong tribu kay pag na-raise na nato ug na-accept na sa kadaghanan ang atong tribu, imuha man pud nang image ug ika-proud pud ka sa atong tribu kay nakaya nimo despite sa kadaghan naga-down sa atoa.
Now we know the Blaan's perspectives. Should we still continue to normalize their oppression? Isn't it time we treat them differently? Even when you don't belong in the marginalized groups who are seeking acceptance, shouldn't you CARE and CONTRIBUTE to their empowerment? Would you just let this slide from your palms and do nothing?
Society has long imposed standards that treats "the different" miserably. We've reached the boiling point so I urge you to leave these standards behind as we all chase for what we all seek: harmony.#
"Acceptance of other people starts within ourselves."
Comments